ต้อลม ต้อเนื้อ (นพ.นนท์ รัตนิน)

โรคต้อนั้นมีหลายชนิด แต่ละชนิดนั้นมีสาเหตุและอาการที่แตกต่างกันไป นายแพทย์นนท์  รัตนิน จักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โรงพยาบาลจักษุ รัตนิน จะมาแบ่งปันความรู้เกี่ยวกับโรคต้อลม ต้อเนื้อ ในบทความนี้ 
ต้อลมก็คือก้อนเนื้อเยื่อบริเวณตาขาว  ซึ่งมีลักษณะนูนหรือว่ามีลักษณะเป็นก้อนขึ้นมาซึ่งอยู่บริเวณข้าง ๆ ตาดำ ทางด้านหัวตากับทางด้านหางตา ส่วนต้อเนื้อคือเป็นลักษณะเดียวคล้ายๆ กับต้อลมแต่ว่ามีการลุกลามเข้ามาในตาดำแล้ว จักษุแพทย์จะเปลี่ยนการเรียกจากต้อลมเป็นต้อเนื้อ

สาเหตุที่เป็นสาเหตุหลักก็คือเกิดจากแสงแดด เราพบว่าผู้ที่อยู่บริเวณที่สัมผัสกับแสงแดดเป็นระยะเวลานานๆ เช่น ผู้ที่ทำงานกลางแดดบ่อย ๆ ก็มีโอกาสเกิดต้อลมกับต้อเนื้อสูงกว่าผู้ที่อยู่ในร่ม  สาเหตุอื่น ๆ ก็เช่น อาการตาแห้งเรื้อรัง หรือผู้ป่วยที่ทานยาบางอย่างหรือมีโรคบางอย่าง หรือผู้ที่มีอายุมากขึ้นก็จะเกิดอาการตาแห้ง ถ้ามีอาการตาแห้งนาน ๆ ก็จะมีการอักเสบเรื้อรังบริเวณเยื่อบุตา ก็จะทำให้เกิดต้อลมขึ้นมาแล้วพัฒนาต่อไปเป็นต้อเนื้อ                        

เวลาผู้ป่วยส่องกระจกดูจะเห็นลักษณะเป็นคล้ายๆ กับเยื่อขาวๆ หรือสีเหลือง ๆ คล้ายเยื่อบุตานูนขึ้นมา นี่เป็นระยะเริ่มแรก แต่หากต้อลมมีการอักเสบ ก็จะแดงขึ้นมาอย่างเห็นได้ชัด เหล่านี้จะมีอาการเตือนผู้ป่วยเบื้องต้น เช่น มีอาการเคืองตา แสบตา น้ำตาไหล เมื่อผู้ป่วยส่องกระจกก็จะพบว่าภายในตาจะมีลักษณะแดง ๆ บริเวณข้าง ๆ ตาดำ ซึ่งเป็นอาการระยะเริ่มแรกของต้อลมอักเสบ  หากผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษา แล้วเกิดการอักเสบบ่อยมากขึ้น ต้อลมก็จะมีขนาดใหญ่ขึ้น และกลายเป็นแผ่นก้อนเนื้อที่รุกล้ำเข้าไปในบริเวณตาดำ โดยจะเห็นเป็นแผ่นรูปสามเหลี่ยมยื่นเข้าไปในตาดำ ซึ่งเป็นอาการของต้อเนื้อ

จักษุแพทย์จะเน้นที่การป้องกันสาเหตุที่ทำให้เกิดต้อลมกับต้อเนื้อ เนื่องจากสาเหตุหลัก ๆ ก็คือแสงแดด ผู้ป่วยต้องพยายามหลีกเลี่ยงแสงแดดให้ได้ ซึ่งการหลีกเลี่ยงแสงแดดก็มีหลายวิธี ส่วนใหญ่เราก็จะเน้นที่ใส่แว่นกันแดด แว่นกันแดดโดยทั่วไป ปัจจุบันจะมีการเคลือบสารป้องกัน UV อยู่  เมื่อต้อลมยังไม่อักเสบโดยปกติแล้วยังไม่ต้องรักษา แต่หากมีการอักเสบขึ้นมา จักษุแพทย์จะใข้ยา เช่น น้ำตาเทียมหรือว่ายาลดการอักเสบอย่างอ่อน ๆ  ต้อลมจะไม่รักษาด้วยการผ่าตัด  เพราะว่าทำการผ่าตัดแล้วผู้ป่วยโดนแดดโดนลมอีก หรือมีอาการตาแห้งนานๆ อีก ต้อลมก็จะเกิดขึ้นมาใหม่                    
 
ดังนั้นจักษุแพทย์จะพิจารณาผ่าตัดกรณีที่เป็นต้อเนื้อแล้วลุกลามเข้าไปในตาดำพอสมควรแล้วเท่านั้น โดยทั่วไปจักษุแพทย์จะทำการผ่าตัด เมื่อต้อเนื้อลามเข้ามาสักประมาณ 3 มิลลิเมตร  ห่างจากขอบตาดำหรือต้อเนื้อไปดึง หรือทำให้เกิดสายตาเอียง  หรือกรณีที่ต้อเนื้อไปอยู่บริเวณใกล้กับตรงกลางของตาดำ  หากปล่อยให้ต้อเนื้อลุกลามมากกว่านี้ก็จะไปบังการมองเห็นของผู้ป่วย